شیخ شمس الدین محمد بن محمد بن یوسف ملقب به ابن جزری و ابوالخیر، یکی از معروف ترین اندیشمندان اسلامی در قرن هشتم و نهم می باشند، ایشان در سال ۷۵۱ (ه.ق) در دمشق تولد یافته و در سال ۸۳۳ (ه.ق) در شیراز وفات نموده و در خانه خود به خاک سپرده شده اند. اصلیت ابن جزری به جزیره ی ابن عمر (منطقه ای در ترکیه ی کنونی) می رسد.
ایشان تحصیلات مقدماتی خود را در دمشق سپری و در سیزده سالگی به حفظ قرآن نایل گشتند، سپس برای کسب علم و گسترش دانش خود به شهرهای مختلف بلاد اسلامی از جمله مکه، مدینه و شهرهای مصر، ترکیه، سمرقند، هرات، یمن و بصره و شیراز و غیره مسافرت نموده و از محضر اساتید بزرگ زمان خود بهره مند شدند. ایشان از نظر علمی در اکثر علوم، دستی توانا داشته اند، به گونه ای که فقیه، محدث، قاری، صوفی، مورخ و متلکم عصر خود به شمار می آمدند و شاگردان زیادی در این علوم به ویژه علوم قرآن تربیت نمودند.
ابن جزری مدتی به قضاوت در دمشق مشغول بوده و همچنین مدت ها در مدارس مختلف شام تدریس می نمود و مدرسه ای نیز در دمشق تأسیس کرده اند. ایشان در سال (۸۲۹) هجری برای دومین بار عازم شیراز شده و از طرف حاکم وقت، مسند قضاوت در شیراز به ابن جزری پیشنهاد می شود. ایشان تا پایان عمر خود در شیراز می مانند و دارالقرآنی نیز در این شهر تأسیس می کنند.
آنچه بیشتر باعث شهرت ابن جزری گردیده مقام ایشان در علم قرائت می باشد، تلاش ایشان برای استماع از بزرگترین قاریان بلاد اسلامی مورد توجه است، همچنین کار ایشان از حیث تعدد قراءات و همچنین علو اسناد اهمیت زیادی دارد. ایشان در دوره ای پیشتاز علم قرائت گردیدند که این علم رو به ضعف نهاده بود. ابن جزری به وسیله ی کتاب های خود دایرة المعارفی در علم قرائت تدوین نمودند و در این علم پیشرفت زیادی داشته، به گونه ای که ریاست علم قرائت در بلاد اسلامی متعلق به ایشان بوده است.
آثار و تألیفات شیخ شمس الدین محمد بن جزری که در ادامه به چند اثر مهم تر متعلق به ایشان اشاره می شود:
1ـ النشر فی القراءات العشر
2ـ الحصن الحصین کتابی روایی و حدیثی در زمینه مناجات و دعاهای نبوی می باشد.
3ـ التعریف بالمولد الشریف
4ـ عقود اللیالی فی الاحادیث المسلسلة و العوالی.
5ـ الهدایة فی علم الروایة
6ـ اسنی المطالب فی مناقب علی بن ابی طالب
7ـ المقدمة الجزریة در علم تجوید
8ـ غایة النهایة فی طبقات القراء در زمینه علما و رجال قرائت قرآن.
9ـ منجد المقرئین و مرشد الطالبین در علم قرائت قرآن
10ـ المختار من التاریخ این کتاب با عنوان ملخص تاریخ الاسلام نیز شناخته شده است.
11ـ المصدر الاحمد فی ختم مسند الامام احمد، در زمینه حدیث.
12. کاشف الخصاصة عن الفاظ الخلاصة، که شرحی بر الفیهٔ ابن مالک در نحو است
13. الاربعون مسالة فی القراءات 14- تاریخ الجزری، که تلخیص تاریخ الاسلام ذهبی است
15. ذات الشفاء فی سیرة النبی(ص) و الخلفاء که منظوم می باشد.
و غیره…